Nieodpłatna umowa zlecenia a składki ZUS

Osoby, które współpracują na podstawie umowy zlecenia, podlegają z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu. Obowiązkowe dla zleceniobiorców jest też ubezpieczenie zdrowotne.

Zgodnie z art. 13 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 69 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zleceniobiorca podlega ww. ubezpieczeniom od dnia oznaczonego w umowie zlecenia jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Wymienionym ubezpieczeniom nie podlegają jedynie zleceniobiorcy będący uczniami lub studentami, do ukończenia 26 lat. Stanowi o tym art. 6 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorców należy stosować przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Oznacza to, iż podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla zleceniobiorcy, który z umowy tej podlega wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu stanowi przychód, jaki zleceniobiorca uzyskuje w związku z wykonywaniem umowy zlecenia.

Zgodnie z art. 735 § 1 Kodeksu cywilnego zleceniobiorca może się zobowiązać do wykonywania określonych usług na rzecz zleceniodawcy bez pobierania z tego tytułu wynagrodzenia. Nieodpłatny charakter zlecenia powinien jednak jasno wynikać z umowy. Zleceniobiorca, który wykonuje taką umowę, nie podlega żadnym ubezpieczeniom.

Oznacza to, że zleceniobiorca wykonujący nieodpłatnie swoją pracę nie powinien być zgłaszany do żadnych ubezpieczeń z racji wykonywanego zlecenia.

Natomiast jeśli pierwotnie zleceniobiorca miał otrzymać wynagrodzenie, ale po pewnym czasie strony zgodnie uznały, że umowa będzie nieodpłatna. W takiej sytuacji płatnik powinien złożyć formularz ZUS ZWUA i wyrejestrować zleceniobiorcę z ubezpieczenia zdrowotnego z dniem zgłoszenia.